Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, χαρακτήρισε την απόφαση «τραγικό λάθος» και τους Ρεπουμπλικανούς που την πανηγυρίζουν «λάθος, ακραίους και εκτός πραγματικότητας» όπως είπε χαρακτηριστικά. «Το δικαστήριο» τόνισε ο Μπάιντεν, υπέδειξε στην Αμερική «έναν ακραίο και επικίνδυνο δρόμο».
Κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου για τη σύμφωνη γνώμη του συντηρητικού δικαστή Κλάρενς Τόμας, ο Μπάιντεν, δήλωσε ότι βασικά δικαιώματα, όπως ο γάμος μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου και η πρόσβαση στην αντισύλληψη, θα μπορούσαν τώρα να αποτελέσουν στόχο του δικαστηρίου.
Ενδεικτική εξάλλου ήταν και η δήλωση του προέδρου Μπάιντεν πως μετά την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ «Γυρίσαμε 150 χρόνια πίσω».
Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά: «Ο δικαστής Τόμας είπε πολλά σήμερα. Ζήτησε ρητά να επανεξεταστεί το δικαίωμα της ισότητας του γάμου. Το δικαίωμα των ζευγαριών να κάνουν τις επιλογές τους σχετικά με την αντισύλληψη. Αυτό είναι ένα ακραίο και επικίνδυνο μονοπάτι στο οποίο μας έχει οδηγήσει τώρα το δικαστήριο».
Η απόφαση – ορόσημο, η οποία εκδόθηκε μία μέρα με την ανατροπή από το δικαστήριο νόμου της πολιτείας της Νέας Υόρκης για τον έλεγχο της οπλοκατοχής, ήρθε για την υπόθεση Dobbs κατά Jackson Women’s Health Organization, στην οποία η τελευταία κλινική αμβλώσεων στο Μισισιπή αντιτάχθηκε στις προσπάθειες της πολιτείας να απαγορεύσει τις αμβλώσεις μετά τις 15 εβδομάδες κύησης και να ανατρέψει την πρώτη απόφαση στην υπόθεση Roe κατά Wade.
«Θεωρούμε ότι οι αποφάσεις Roe και Casey πρέπει να ανατραπούν» ανέφερε η γνώμη της πλειοψηφίας των δικαστών του Ανώτατου Δικαστηρίου, την οποία συνέταξε ο Σάμιουελ Αλίτο και στην οποία προσχώρησαν άλλοι τέσσερις συντηρητικοί.
Η διαφωνία της φιλελεύθερης μειοψηφίας
Οι τρεις φιλελεύθεροι δικαστές διαφώνησαν, ισχυριζόμενοι πως η γνώμη της πλειοψηφίας «λέει ότι από την ίδια τη στιγμή της γονιμοποίησης, μια γυναίκα δεν έχει κανένα δικαίωμα να μιλήσει» και πως οι συντηρητικοί γνώριζαν καλά ότι οι πολιτείες θα θέσπιζαν –και σε πολλές περιπτώσεις είχαν ήδη θεσπίσει– περιορισμούς στις αμβλώσεις μέχρι τη στιγμή της σύλληψης.
Σύμφωνα με τους κρατικούς περιορισμούς, «μια γυναίκα θα πρέπει να γεννήσει το παιδί του βιαστή της ή ένα νεαρό κορίτσι το παιδί του πατέρα της – άσχετα αν αυτό θα καταστρέψει τη ζωή της» έγραψαν οι φιλελεύθεροι δικαστές.
Ετοιμες 26 πολιτείες να απαγορεύσουν τις αμβλώσεις
Στον απόηχο της απόφασης, τουλάχιστον 26 πολιτείες αναμένεται να απαγορεύσουν τις αμβλώσεις φέτος ή το συντομότερο δυνατό. Ο Ρεπουμπλικανός γενικός εισαγγελέας του Τέξας, Κεν Πάξτον, πανηγύρισε για την απόφαση και δήλωσε: «Οι αμβλώσεις είναι παράνομες εδώ».
Η απόφαση αυτή είναι μία από τις συνεπακόλουθες των τελευταίων γενεών. Θα έχει βαθιές, άμεσες και διαρκείς συνέπειες για δεκάδες εκατομμύρια γυναίκες. Οι αλυσιδωτές επιπτώσεις θα μπορούσαν να διαρκέσουν δεκαετίες.
«Ακόμη και αν δεν είναι εντελώς πρωτοφανής, είναι εξαιρετικά σπάνια» δήλωσε η Μαίρη Ζίγκλερ, καθηγήτρια συνταγματικού δικαίου στη Νομική Σχολή του Χάρβαρντ, καθηγήτρια στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Ντέιβις και ιστορικός των αμβλώσεων. «Είναι επίσης ασυνήθιστο να γίνεται κάτι τέτοιο τόσο γρήγορα, χωρίς κανενός είδους προειδοποίηση».
Τμήματα του νότου και των μεσοδυτικών πολιτειών αναμένεται να απαγορεύσουν τις αμβλώσεις ή να επιβάλουν αυστηρούς περιορισμούς, αναγκάζοντας ενδεχομένως τους ασθενείς να ταξιδεύουν εκατοντάδες χιλιόμετρα ή να αυτοδιαχειρίζονται τις αμβλώσεις.
Εν τω μεταξύ Οικονομολόγος έχει υπολογίσει ότι οι απαγορεύσεις αυτές θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε 60.000 γεννήσεις ετησίως από γυναίκες που δεν μπορούν να κάνουν άμβλωση, επηρεάζοντας το 41% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας και πλήττοντας περισσότερο τις νέες, φτωχές και μαύρες γυναίκες και τα άτομα που έχουν ήδη παιδιά.
Αντίθετοι οι δημοκρατικοί
Μαζικές διαδηλώσεις ξέσπασαν έξω από το δικαστήριο και σε μεγάλες πόλεις και μικρότερες κωμοπόλεις σε όλες τις ΗΠΑ μετά την ανακοίνωση της απόφασης. Οι πολιτείες και οι πόλεις που διοικούνται από τους Δημοκρατικούς έχουν υποσχεθεί να διατηρήσουν τα δικαιώματα στις αμβλώσεις και να υποδεχθούν ανθρώπους από γειτονικές πολιτείες με απαγορεύσεις, ενώ ορισμένοι εισαγγελείς δεσμεύτηκαν να μην διώξουν ανθρώπους για αμβλώσεις, ακόμη και αν νέοι νόμοι ποινικοποιήσουν τη διαδικασία.
«Οι αντιδράσεις στην απόφαση είναι πραγματικά απρόβλεπτες, και εν μέρει ο λόγος που το ξέρουμε αυτό είναι επειδή οι αντιδράσεις στη Roe ήταν απρόβλεπτες» δήλωσε η Ζίγκλερ.
«Πλήγμα στη σωματική αυτονομία»
Ο Δρ. Ιφάτ Χόσκινς, πρόεδρος του Αμερικανικού Κολλεγίου Μαιευτήρων και Γυναικολόγων δήλωσε: «Η σημερινή απόφαση αποτελεί άμεσο πλήγμα στη σωματική αυτονομία, την αναπαραγωγική υγεία, την ασφάλεια των ασθενών και την ισότητα στην υγεία στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η αρχή της κοινής λήψης αποφάσεων βασίζεται στο σεβασμό της εμπειρογνωμοσύνης των ανθρώπων για το σώμα και τη ζωή τους και της εμπειρογνωμοσύνης των κλινικών ιατρών στην επιστήμη και την ιατρική. Δεν υπάρχει χώρος μέσα στο άβατο της σχέσης ασθενούς-ιατρού για μεμονωμένους νομοθέτες που επιθυμούν να επιβάλουν τις προσωπικές θρησκευτικές ή ιδεολογικές τους απόψεις στους άλλους».
Πολιτείες υπό την ηγεσία των Δημοκρατικών έχουν θεσπίσει νόμους για να βοηθήσουν τους ασθενείς που ταξιδεύουν για αμβλώσεις. Οι πολιτείες υπό ρεπουμπλικανική ηγεσία έχουν εργαστεί για τον περαιτέρω περιορισμό των αμβλώσεων. Ορισμένες έχουν συζητήσει τη δίωξη των γυναικών που ζητούν αμβλώσεις βάσει νόμων περί ανθρωποκτονιών. Αν και εκτιμάται ότι το 85% των Αμερικανών υποστηρίζει τη νόμιμη άμβλωση υπό ορισμένες συνθήκες, η κομματική χειραγώγηση των εκλογικών περιφερειών έχει απομονώσει τους Ρεπουμπλικάνους ηγέτες από τη λαϊκή γνώμη.
«Μαύρη σκιά στις ΗΠΑ»
Ο Τζο Μπάιντεν επισήμανε τις ενδιάμεσες εκλογές του Νοεμβρίου. Όπως δήλωσε: «Το φθινόπωρο η Roe είναι στο ψηφοδέλτιο. Οι προσωπικές ελευθερίες είναι στο ψηφοδέλτιο. Το δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή, η ελευθερία, η ισότητα είναι στο ψηφοδέλτιο. Μέχρι τότε, θα κάνω ό,τι περνάει από το χέρι μου για να προστατεύσω το δικαίωμα της γυναίκας στις πολιτείες όπου θα αντιμετωπίσει τις συνέπειες της σημερινής απόφασης».
Αν και η απόφαση του δικαστηρίου έριξε μια μαύρη σκιά σε μεγάλες περιοχές της χώρας, πολλές πολιτείες εξακολουθούν να αναγνωρίζουν το δικαίωμα της γυναίκας να επιλέγει. Έτσι, αν μια γυναίκα ζει σε μια πολιτεία που περιορίζει την άμβλωση, η απόφαση του ανώτατου δικαστηρίου δεν την εμποδίζει να ταξιδέψει από την πολιτεία της στην πολιτεία που την επιτρέπει. Δεν εμποδίζει έναν γιατρό στην εν λόγω πολιτεία να την περιθάλψει. Όπως ξεκαθάρισε ο γενικός εισαγγελέας, οι γυναίκες πρέπει να παραμείνουν ελεύθερες να ταξιδεύουν με ασφάλεια σε άλλη πολιτεία για να αναζητήσουν την περίθαλψη που χρειάζονται. Η κυβέρνησή μου θα υπερασπιστεί αυτό το θεμελιώδες δικαίωμα. Εάν οποιοσδήποτε πολιτειακός ή τοπικός αξιωματούχος, υψηλός ή χαμηλός, προσπαθήσει να παρέμβει σε μια γυναίκα που ασκεί το βασικό της δικαίωμα να ταξιδεύει, θα κάνω ό,τι περνάει από το χέρι μου για να καταπολεμήσω αυτή τη βαθιά αντιαμερικανική επίθεση.
Μεταξύ των πολιτειών υπό ρεπουμπλικανική ηγεσία, το Μιζούρι διεκδίκησε να είναι το πρώτο που θα απαγορεύσει την άμβλωση. Η Νότια Ντακότα ανακοίνωσε ότι θα εξετάσει περισσότερους περιορισμούς. Στο Ιλινόις, ο Δημοκρατικός κυβερνήτης JB Pritzker, κάλεσε τη γενική συνέλευση σε ειδική συνεδρίαση «για να κατοχυρώσει περαιτέρω τη δέσμευσή μας στα δικαιώματα και την προστασία της αναπαραγωγικής υγείας».
Τέλος, να σημειωθεί πως οι ΗΠΑ είναι μία από τις τέσσερις μόνο χώρες που περιορίζουν τις αμβλώσεις από το 1994, σύμφωνα με το Κέντρο για τα Αναπαραγωγικά Δικαιώματα. Οι άλλες είναι η Πολωνία, η Νικαράγουα και το Ελ Σαλβαδόρ.
