Έχουμε πάρει πολλές συνεντεύξεις ειδικά με φόντο το ’68. Θεωρούμε, ωστόσο, ότι η συνέντευξη με “πρωταγωνίστρια” την Κυρία Πέπη Αμερικάνου, σύζυγο του “Αθάνατου” αρχηγού της “Βασίλισσας”, έχει την ιδιαιτερότητά της. Σε λίγες γραμμές αποτυπώνεται με σαφήνεια η ζωή του χιλιοδοξασμένου Γιώργου Αμερικάνου, και ποια πιο κατάλληλη ημέρα από τη σημερινή;
Η δισέλιδη συνέντευξη που μάς παραχώρησε η σύζυγος του “Παγκόσμιου” στην “ΩΡΑ των σπορ”:
-Κυρία Αμερικάνου, ποια είναι η πιο έντονη ανάμνηση από το “έπος” της 4ης Απριλίου;
“Εκείνη τη νύχτα ήταν σαν να έζησα διακόσιες ζωές. Ήταν κάτι, που δεν περιγράφεται με λόγια. Όπως πολύ δύσκολα μπορώ να σας περιγράψω όλα όσα έζησα πριν και μετά τον θρίαμβο της ΑΕΚ στο Καλλιμάρμαρο. Νιώθω πραγματικά τυχερή, που ο Θεός μού τα έδωσε όλα, που παντρεύτηκα τον… Γιώργο Αμερικάνο. Και μαζί του έζησα τις στιγμές της δόξας του, της παγκόσμιας αναγνώρισης, της λατρείας. Σε μια εποχή, που δεν υπήρχε τηλεόραση, παρά μονάχα ένα ραδιόφωνο και οι εφημερίδες. Παρόλα αυτά, ειδικά μετά τον Τελικό δεν μπορούσαμε να κυκλοφορήσουμε για ημέρες. Γινόταν λαϊκό… προσκύνημα για τον Γιώργο! Γι’ αυτό σας λέω. Είμαι η πιο τυχερή γυναίκα του κόσμου, που παντρεύτηκα τον Αμερικάνο! Για τον επιπρόσθετο λόγο, ότι η αγάπη μου για τον Γιώργο, έφερε την κόρη μας Χριστίνα, και κατόπιν ήλθαν τα εγγόνια μας. Νιώθω γεμάτη ως άνθρωπος από εμπειρίες και συναισθήματα”.
-Την παραμονή του αγώνα πώς την ζήσατε;
“Μα, ήμουν στο ξενοδοχείο της αποστολής, στην Κηφισιά! Δεν άφηνα τον Γιώργο ποτέ. Όλος ο κόσμος το ήξερε αυτό. Δεν ήταν κάτι κρυφό. Βέβαια, ήταν κι άλλες γυναίκες στο ξενοδοχείο “Απέργη”. Μέναμε σε διαφορετικά δωμάτια από τους παίκτες. Όμως, δεν ήταν η μοναδική αποστολή που ακολουθούσα. Ατελείωτες οι κουβέντες και με τους προπονητές της ΑΕΚ. Μάλιστα, ειδικά ο Μίσας Πανταζόπουλος, επειδή ήξερε ότι δεν έπεφτα έξω, με ρωτούσε την παραμονή ποιο θα ήταν το σκορ. Και έπεφτα με μικρή απόκλιση μέσα”.
-Κάτι ανάλογο συνέβη και με τον Νίκο Μήλα πριν τον Τελικό της 4ης Απριλίου; Ο Γιώργος Αμερικάνος τι έλεγε πριν από το ματς;
“Με ρώτησαν, όπως πάντα. Τους είπα, θα νικήσουμε. Ο Γιώργος τι να πει; Πάντα έλεγε ότι θα κερδίσει. Δεν υπήρχε στο λεξιλόγιό του η λέξη ηττοπάθεια. Δεν είχε ποτέ άγχος. «Θα νικήσουμε», έλεγε. Αυτή την φλόγα, που έκαιγε την ψυχή του, είχε τον τρόπο να την διαβιβάζει σε όλη την ομάδα”.
-Τα… γούρια του πριν από τα μεγάλα ματς έχουν πάρει μυθικές διαστάσεις.
“Είναι αλήθεια, ότι είχε γούρια. Το γνωστό είναι αυτό με τη νεκροφόρα. Πριν από μεγάλα ματς πηγαίναμε βόλτα και δεν γυρνάγαμε σπίτι ή στο ξενοδοχείο αν δεν συναντούσε νεκροφόρα στον δρόμο. Το περίεργο; Δεν υπήρχε μέρα, που να μην συναντήσει, όταν την αναζητούσε. Ήταν φοβερό αυτό. Εμείς όλοι σταυροκοπιόμαστε όταν βλέπουμε νεκροφόρα, ο Γιώργος φλογιζόταν και ένιωθε ότι θα κερδίσει. Όμως, ο Γιώργος ήταν πολύ θρήσκος. Και έγινε πιο θρήσκος, ειδικά μετά την περιπέτεια με το χέρι του”.
-Το πρόβλημα με το χέρι εμφανίστηκε πολλά χρόνια πριν από τον Τελικό.
“Ναι, αλλά έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην βελτίωση του Γιώργου! Αυτό, που δεν ξέρετε, είναι ότι ο Γιώργος κινδύνευσε να χάσει το ένα χέρι του! Από πολιομυελίτιδα. Τότε, λοιπόν, πήγαμε στην εκκλησία της Αναστάσεως του Χριστού στα Σπάτα. Για να προσκυνήσουμε. Να προσκυνήσει ο Γιώργος. Λίγες ημέρες πριν από την επέμβαση, που θα έκανε ο “Ενωσίτης” γιατρός και μέγας ορθοπαιδικός της εποχής, Βασίλης Χατζηγιάννης. Μετέπειτα πρόεδρος της ΕΠΟ. Στα Σπάτα, σε μία καλύβα έμενε η κυρία Ελένη, η οποία του έδωσε και ένα φυλακτό για να πάνε όλα καλά. Στον Γιώργο δεν είχαμε ποτέ βέβαια, ότι υπήρχε ενδεχόμενο να χάσει το χέρι του.
Στα Σπάτα, λοιπόν, κι ενώ προσκυνούσε ο Γιώργος, δίχως να αγγίξει κάτι, περιχύθηκε πάνω του λάδι από το καντήλι, γεγονός που το θεωρήσαμε σημαδιακό. Τέσσερις ημέρες μετά πήγαμε και στην Παναγία της Τήνου, όπου και εκεί συνέβη το ίδιο. Χύθηκε το λάδι από το καντήλι. Όταν έφτασε η ώρα του χειρουργείου ο Γιώργος έλεγε “Χριστούλη μου, πες του… Αρχάγγελου να κάτσει εκεί και βοήθησέ με να ξαναπαίξω μπάσκετ”. Αυτό το επαναλάμβανε πριν από τη νάρκωση. Μετά από οκτάωρο χειρουργείο και ενώ περιμέναμε τον γιατρό, ο γιατρός βγήκε –εγώ και τα αδέλφια του Γιώργου κλαίγαμε- και μας είπε ότι τελικά δεν το έκοψε”.
-Τι προέκυψε;
“Ο γιατρός μας είπε ότι “το χέρι του είναι στην θέση του” κι ότι “πρώτα ο Θεός και μετά εγώ θα προσπαθήσουμε να το κινεί κανονικά”. Ο γιατρός ανακάλυψε μέσα στο σάπιο χέρι και αφού το έξυσε ένα κομμάτι γερό, σαν βελόνα. Το χέρι με την πάροδο του χρόνου έθρεψε! Και έγινε πιο γερό από πριν. Επρόκειτο για θαύμα. Αρκεί να σας πω ότι η εγχείριση στο χέρι του Γιώργου Αμερικάνου έγινε μάθημα στα Πανεπιστήμια. Σε τρεις μήνες έπαιξε στο ‘Αρης-ΑΕΚ στο γήπεδο της ΧΑΝΘ απροπόνητος. Επέβαλε στον προπονητή του να μπει βλέποντας την ΑΕΚ να χάνει. Με νταηλίκι μπήκε. Και τα κατάφερε. Μέσα σε απόλυτη αποθέωση και από τους οπαδούς του Άρη. Στη διάρκεια του αγώνα σωριάστηκε. Έπεσε. Από την εξάντληση. «Πάγωσε» το γήπεδο. “Παγώσαμε”. Τον πήγαν στα αποδυτήρια. Στο γήπεδο είχε πέσει σιωπή. Μέχρι την στιγμή, που ο Γιώργος ξαναβγήκε στο γήπεδο. Και έγινε “σεισμός”. Στα Σπάτα πήγαινε συχνά από τότε. Για να προσκυνήσει τον Χριστό και για να πάρει το φυλακτό της κυρίας Ελένης”.
-Τα του Τελικού είναι λίγο πολύ γνωστά. Ποιο ήταν το δώρο της Πολιτείας ή της ΑΕΚ για το Κύπελλο Κυπελλούχων;
“Γνωστό είναι ότι ο βασιλιάς Κωνσταντίνος του είπε “πες μου τι θέλεις;” Εγώ πιστεύω ότι αν ζητούσε εκείνη την ώρα και το… Τατόι, ο βασιλιάς θα του το ΄δινε! Ζήτησε όμως απλώς μία δουλίτσα. Προερχόταν από σπίτι προσφύγων στην Κοκκινιά ο Γιώργος. Είχε μια οικογένεια πίσω, που έπρεπε να στέλνει λεφτά. Με βασιλική διαταγή, λοιπόν, έπιασε δουλειά στην ΔΕΗ. Μία εβδομάδα μετά πήγε. Στην Χαλκοκονδύλη. Του είχαν στρώσει κόκκινο χαλί για να περάσει! Πριν φύγει, επειδή ήξεραν ότι δεν θα είχε πολύ χρόνο λόγω προπονήσεων του είπαν οι συνάδελφοι στο γραφείο «να έρχεσαι όποτε μπορείς να σε βλέπουμε”.
-Προτάσεις από το εξωτερικό είχε;
“Είχε προτάσεις και πριν και μετά τον Τελικό. Κυρίως από την Ιταλία. Είχε και μία από την Αιθιοπία, από την Αντίς Αμπέμπα. Πολλά λεφτά. Η πεθερά μου όμως δεν τον άφηνε να φύγει. Ήταν και οι συνθήκες στο σπίτι τέτοιες. Όμως, ο Γιώργος την αφορμή έψαχνε. Αγαπούσε μεν την μητέρα του, αλλά ούτε ο ίδιος ήθελε να εγκαταλείψει την ΑΕΚ. Αγαπούσε την ΑΕΚ παθολογικά. Το ξέρετε. Βρήκε το πάτημα από την μητέρα του και δεν πήγε πουθενά. Ο Γιώργος ένιωθε πλούσιος με την ΑΕΚ και ας μην ήταν. Στο γραφείο του τον είχε καλέσει και ο Γενικός Γραμματέας Αθλητισμού της Χούντας. Ο Ασλανίδης. Του είχε πει: “Αμερικάνε, θέλω να σου κάνω ένα δώρο. Θα πας στο Σύνταγμα. Εκεί είναι το καλύτερο μαγαζί”. Με λαχεία και τέτοια. Ο Γιώργος δεν πήγε ποτέ. Δεν ήθελε το δώρο τους. Αντιθέτως, πήρε κάποια χρήματα που του έταζαν, σαν στοίχημα, σαν πριμ κάποιοι «Ενωσίτες» επιχειρηματίες, που του έλεγαν «να βάλεις είκοσι πόντους θα πάρεις τόσα», ή «αν βάλεις τριάντα θα πάρεις τόσα». Τα έπαιρνε και τα πήγαινε στο σπίτι του στην Κοκκινιά. Δεν κρατούσε τίποτε για εκείνον. Η επίσημη ΑΕΚ δεν τον βοήθησε ποτέ. Μόνο ο αείμνηστος Νίκος Γκούμας“.
-Ο “Πατριάρχης” της ΑΕΚ;
“Ακριβώς. Του είχε προσφέρει 500 χιλιάδες δραχμές. Κι αυτό έχει ιστορία. Οι εφημερίδες έγραφαν συνέχεια για τον Γιώργο. Κάποιοι ζήλευαν. Κάποτε έγραψαν για μια ψηλή που έβγαινε μαζί του και καλά στα μπουζούκια. Ο Γκούμας, που αγαπούσε μεν τον Γιώργο, τον ήθελε και για την κόρη του. Τον κάλεσε λοιπόν στο εφοπλιστικό γραφείο του, στον Πειραιά, και του ζήτησε εξηγήσεις και τα λεφτά που έφαγε στα μπουζούκια. Ο Γιώργος θύμωσε και του είπε “τι λες ρε βαρκάρη;”. Δεν τα εννοούσε, αλλά είχε θυμώσει. Και πήγε, πήρε τα λεφτά, δεν είχε χαλάσει ούτε μια δραχμή και του τα έδωσε πίσω. Λίγες ημέρες μετά, πήγε ο ίδιος ο Γκούμας στην Κοκκινιά και του ξαναέδωσε τα λεφτά. Είχε μάθει την αλήθεια. Τον αγαπούσε πολύ. Κι ο Γιώργος τον αγαπούσε. Ο Γιώργος είχε σε μεγάλη εκτίμηση και τον Δημήτρη Μελισσανίδη. Και ξέρω ότι θα χαρεί από κει ψηλά όταν γίνει η «Αγιά Σοφιά».
-Στα μπουζούκια μετά τον Τελικό «κάηκε το πελεκούδι»;
“Αρχικά είχαμε πάει στου Ζαμπέτα. Μαζί με το Κύπελλο. Ο Γιώργος δεν άφηνε το Κύπελλο από τα χέρια του. Η ομάδα μας περίμενε στα Δειλινά, όπου τραγουδούσαν η Μοσχολιού και ο Ξανθόπουλος, Μετά από κει, πήγαμε στη Νεράιδα. Όλοι ήθελαν τον Γιώργο στο μαγαζί τους για λόγους, που αντιλαμβάνεσθε. Και ο Γιώργος δεν ήθελε να τους χαλάσει το χατίρι”.
-Το τραγούδι που σας αφιέρωσε;
“Το τραγούδι του Γιώργου ήταν το “είμαι αητός χωρίς φτερά”. Αυτό το ζεϊμπέκικο του Μάνου Χατζηδάκι, που τραγουδούσε ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης ήταν όλη του η ζωή. Το χόρευε ο Γιώργος και σειόταν η γη”.
-Μετά δυσκολίας είχατε φτάσει και σπίτι σας μετά τον Τελικό…
“Έτσι ή αλλιώς, όλη η Αθήνα είχε ξεσηκωθεί για τον Τελικό με τη Σλάβια Πράγας. Εκατομμύρια κόσμου πήγαιναν πέρα δώθε στους δρόμους. Σαν να ήταν Ανάσταση; Τι να πω; Στο Καλλιμάρμαρο δε, ο κόσμος είχε πει από τις ένδεκα το πρωί για να πιάσει θέση. Μετά τον Τελικό, σας είπα και προηγουμένως. Όλοι οι παίκτες της ΑΕΚ, αλλά κυρίως ο Γιώργος, ήταν λαϊκός ήρωας. Όλοι ήθελαν να τον αγγίξουν, να τον αγκαλιάσουν. Είχαμε φύγει από το Καλλιμάρμαρο με το “Νισάν”. Προσπαθήσαμε να φύγουμε δηλαδή. Δεν είναι υπερβολή. Δεκάδες ανθρώπων το σήκωσαν στα χέρια. Στα χέρια μας πήγαν ουσιαστικά από το Καλλιμάρμαρο στην Ομόνοια κι από την Ομόνοια στην Πλατεία Βικτωρίας όπου μέναμε.
Όταν φτάσαμε στην Πλατεία Βικτωρίας δεν μας άφηναν να βγούμε έξω. Ήταν τέτοιο το πλήθος και η αγάπη του κόσμου, που ήθελε να ακουμπήσει τον Γιώργο. Ήλθε το περιπολικό. Οι αστυνομικοί κατόρθωσαν μετά από ώρες να μας βγάλουν έξω και να μπούμε με το ζόρι στο σπίτι. Και βιαζόμασταν κιόλας. Γιατί έπρεπε να αλλάξουμε για να πάμε και στο γλέντι της ομάδας. Κι όταν μπήκαμε σπίτι, χιλιάδες λαού απ’ έξω φώναζαν “έβγα έξω αρχηγέ” στον Αμερικάνο. Γι’ αυτό σας είπα. Διακόσιες ζωές σαν να έζησα εκείνη τη νύχτα”.
-Ήταν κάτι μαγικό…
“Ήταν ένα όνειρο. Ήταν το κάτι άλλο. Η Αθήνα είχε φωταγωγηθεί. Κόσμος στους δρόμους, ανεξαρτήτως ομάδας να πανηγυρίζει. Μικροί, μεγάλοι. Ακόμη και γριούλες συγκινημένες από το Κύπελλο Ευρώπης φώναζαν ρυθμικά «Αμερικάνος, Αμερικάνος». Και την επομένη το πρωί τα ίδια. Ο κόσμος είχε εκστασιαστεί με το γεγονός. Το τηλέφωνό μας δεν σταματούσε να κτυπάει για συγχαρητήρια. Δεχτήκαμε συγχαρητήρια από άλλες ομάδες. “Γιώργο, ο Ολυμπιακός μαζί σου”. “Αμερικάνε, είμαστε μαζί σου”. Και τέτοια. Μετά από μερικές ημέρες, είπαμε να φύγουμε από την Αθήνα, για να πάμε στο πατρικό μου στην Μάνη. Να ξεκουραστούμε. Να ηρεμήσει ο Γιώργος βασικά απ’ όλο αυτό, που συνέβη”.
-Ηρέμησε;
“Αν ηρέμησε; Ο Γιώργος Αμερικάνος ήταν ο πλέον αναγνωρίσιμος Έλληνας. Πώς να ηρεμήσει; Αλλά δεν τον ένοιαζε. Η ζωή του ήταν η δόξα. Φτάσαμε στον Κούνο. Μια φτωχική περιοχή, που είχες την αίσθηση ότι δεν ξέρουν οι άνθρωποί της, που είχαν άλλες ασχολίες, τι συνέβη λίγες ημέρες πριν στο Καλλιμάρμαρο. Μεροκαματιάρηδες άνθρωποι. Παιδιά ξυπόλητα. Που έρχονταν μέσα από μονοπάτια κάθε πρωί για να πάνε σχολείο. Μείναμε στον πύργο μας στο χωριό μου. Ήταν βράδυ. Κοιμηθήκαμε. Γύρω στις τέσσερις τα ξημερώματα ακούω φωνές απ’ έξω. Μαθητές του Δημοτικού είχαν πέσει πάνω στο αυτοκίνητο του Γιώργου, που είχε φωτογραφίες. Το λέω και ανατριχιάζω.
Και φώναζαν “είναι ο Αμερικάνος εδώ, είναι ο Αμερικάνος εδώ”. Όλο το χωριό στο πόδι. Τρέχω. Ξυπνάω τον Γιώργο. “Τι έγινε;”, μου λέει. Βγαίνουμε έξω. Έπεσαν όλοι πάνω στον Γιώργο. Προσπαθήσουν να του πιάσουν τα χέρια. Δεν ξέρω με ποιο τρόπο να περιγράψω ακριβώς αυτό, που συνέβη. Ποιος άλλος άνθρωπος τέτοια δόξα; Γι’ αυτό ήταν χορτασμένος ο Γιώργος. Γι’ αυτό είμαι και εγώ γεμάτη από την αγάπη, που ένιωσε ο κόσμος. Ο Γιώργος ήταν αγαπητός παντού. Δεν υπήρχε περιοχή, γήπεδο, που να μην τον αγαπάνε. Ακόμη και οπαδοί άλλης ομάδας. Αυτό γινόταν μέχρι και το τέλος. Και το ξέρετε…”
-Το Κύπελλο πότε το επέστρεψε στην ΑΕΚ ο Γιώργος Αμερικάνος;
“Δεν ήθελε να το δώσει πίσω με τίποτα. Πέρασαν μέρες. Η ΦΙΜΠΑ πίεζε την ΑΕΚ να το πάρει πίσω και η ΑΕΚ τον Γιώργο. Δεν θυμάμαι πότε το έδωσε. Μπορεί να πέρασαν ημέρες. Ήθελε να το απολαύσει…”
